Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski Sikorskiego 107

Historia gorzowskich bibliotek publicznych jest tak długa, jak dzieje powojennego Gorzowa. W 1946 r. powołana została POWIATOWA BIBLIOTEKA PUBLICZNA, która dała początek wszystkim gorzowskim bibliotekom publicznym na terenie powiatu i miasta. Pierwszym kierownikiem PBP był do końca 1952 r. Wacław Krzywicki, następnie funkcje kierownicze pełnili: Jadwiga Wójcik (1952-1970), Irena Prokopów (1970-1971), Czesław Tykwer (1971-1975).

Trwałą spuścizną po Powiatowej Bibliotece Publicznej pozostała rozbudowana sieć bibliotek w powiecie gorzowskim. Obejmowała ona 11 bibliotek oraz 9 filii bibliotecznych. W roku 1974 w tych bibliotekach księgozbiór liczył 145,6 tys. woluminów, zarejestrowano 11900 czytelników, którzy wypożyczyli 205 tys. książek.

W 1946 r. zaczęto gromadzić księgozbiór dla MIEJSKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ (oficjalny status ustanowiono 1 kwietnia 1947 r.), będącej główną podwaliną dzisiejszej Biblioteki Wojewódzkiej. Pierwsze polskie książki biblioteka otrzymała w darze od osadników, którzy przybyli na Ziemię Gorzowską z Wielkopolski i Kresów Wschodnich.

Pierwszym kierownikiem MBP mianowano Annę Sawicz, która pełniła tę funkcję do 1953 r. Następnie biblioteką kierowali kolejno: Janina Oszczędłowska (1953-1955), Danuta Land (1955-1970), Władysława Izajasz p.o. (1970, 1973-1974), Daniel Chełmecki (1970-1973), Wojciech Sadowski (1974-1975).

W 1974 r. MBP posiadała 10 placówek bibliotecznych na terenie miasta. Zgromadzony księgozbiór liczył łącznie 174.793 wol. Z książek tych skorzystało 14.562 czytelników i odnotowano 365.960 wypożyczeń.

Na mocy Zarządzenia Wojewody Gorzowskiego nr 44/75 z dnia 6 września 1975 r. w wyniku połączenia Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej powstała WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA.

Dyrektorem nowo powstałej WBP mianowano Ludwika Paszczuka, który pełnił tę funkcję do 1982 r. W następnych latach urząd dyrektora kolejno sprawowali: Regina Krumplewska (1982-1983), Ryszard Wilmiński (1984-1989), Marek Gęsicki (1989-1990), Sławomir Jach (1991-1998), Lucyna Kotecka (1999-2002), Edward Jaworski (2002-2018), a obecnie Sławomir Szenwald (2018-)

Znaczącym momentem dla WBP było w 1988 r. pozyskanie na siedzibę, zabytkowej secesyjnej willi z 1903 r. w śródmieściu Gorzowa, przy ul. Sikorskiego 107. Dodatkowa powierzchnia pozwoliła na poprawę warunków pracy w kilku agendach Biblioteki, usprawnienie obsługi użytkowników w Czytelni Książek i Czytelni Czasopism oraz utworzenie Czytelni Regionalnej. Do nowego budynku przeniesiono zbiory Wypożyczalni Głównej z ul. Łokietka 37.

Działalność WBP na rzecz środowiska lokalnego rozszerzała się o powoływanie placówek specjalistycznych. W 1984 r. Biblioteka udostępniła użytkownikom nowy rodzaj materiałów i usług, realizowanych przez Dział Zbiorów Specjalnych z galerią “Inter Libros” (obecnie galeria “Krąg”). W 1989 r. na użytek DZS pozyskano odrębny budynek przy ul. Kard. S. Wyszyńskiego, gdzie zlokalizowano Oddział Zbiorów Audiowizualnych. Natomiast w lokalu przy ul. Kosynierów Gdyńskich umieszczono Filię Książki Mówionej.

Kolejną zmianę w organizacji bibliotek wprowadziła obowiązująca od 1990 r. ustawa o samorządzie terytorialnym zgodnie, z którą biblioteki terenowe zostały przejęte przez poszczególne samorządy. Od 1992 r. również Biblioteka Wojewódzka działała jako instytucja w części samorządowa, na bazie porozumienia między Wojewodą i Prezydentem Miasta Gorzowa. Efektem porozumienia była zmiana nazwy na WOJEWÓDZKĄ I MIEJSKĄ BIBLIOTEKĘ PUBLICZNĄ oraz nadanie jej nowego Statutu.

7 czerwca 2001 r. podpisano umowę pomiędzy Zarządem Województwa a Zarządem Miasta Gorzowa Wlkp. na mocy której, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wlkp. jest samorządową jednostką upowszechniania kultury. Zasięgiem działania obejmuje biblioteki publiczne w Gorzowie Wlkp. oraz na terenie pięciu powiatów północnej części województwa lubuskiego.